Natura 2000 is een Europees netwerk van beschermde natuurgebieden. Het omvat alle gebieden die aangewezen zijn op grond van de Vogelrichtlijn en de Habitatrichtlijn.
De Europese Vogelrichtlijn is bedoeld om alle vogelsoorten in Europa in stand te houden en te herstellen. Hiervoor dienen onder meer gebieden (zgn. speciale beschermingszones) afgebakend te worden voor het behoud en herstel van de leefgebieden van de vogelsoorten opgenomen in bijlage I van de Vogelrichtlijn en van geregeld voorkomende trekvogels. Over gans Europa zijn er zo 26.000 gebieden, dit is 18% van de oppervlakte van Europa, afgebakend.
In totaal heeft Vlaanderen 166.322 ha (12,3%) Natura 2000-gebieden, waarvan 98.243 ha vogelrichtlijngebieden (SBZ-V) en 105.022 ha habitatrichtlijngebieden (SBZ-H). Er zijn ook gebieden waar SBZ-V en SBZ-H overlappen. De mariene gebieden zijn daar niet inbegrepen, want zij behoren tot de federale bevoegdheden.
Binnen deze gebieden moeten de lidstaten bepaalde doelen realiseren ten voordele van de biodiversiteit. Deze doelstellingen worden de Instandhoudingsdoelstellingen (IHD’s) genoemd. De Europese Habitatrichtlijn streeft naar de instandhouding en het herstel van de natuurlijke habitats en de wilde fauna en flora in de verschillende lidstaten. Voor de instandhouding en het herstel dienen onder meer speciale beschermingszones afgebakend te worden voor de habitats opgelijst in bijlage I en de soorten in bijlage II.
In Vlaanderen zijn er een aantal speciale beschermingszones aangewezen of voorgesteld. Van bijzonder belang zijn de Habitat- en Vogelrichtlijngebieden die samen vormgeven aan ‘Natura 2000’. Voor meer informatie over de ligging van deze Vogel- en Habitatrichtlijngebieden in Vlaanderen bekijkt u deze kaart of surft u naar www.geopunt.be. (Kaarten en plaatsen, Natuur en milieu, Natuur, Habitatrichtlijngebieden en Vogelrichtlijngebieden)
Via Natura 2000 Viewer kan u de afbakening van het Natura 2000-netwerk over heel Europa bekijken op satellietkaarten. Er dient wel opgemerkt te worden dat de afbakening niet steeds correct is gebeurd en de gebieden soms enkele tot tientallen meters verschoven zijn. Een meer precieze afbakening voor Vlaanderen vindt u op bovenstaande kaart van Vlaanderen.
De doelstellingen voor Vlaanderen zijn terug te vinden in het Besluit betreffende de gewestelijke instandhoudingsdoelstellingen. De besluiten van de specifieke instandhoudingsdoelstellingen voor elk SBZ (S-IHD) zijn hier terug te vinden.
Er bestaat ook een nieuwsbrief: Natura 2000 in Vlaanderen. Deze nieuwsbrief verschijnt om de 6 weken en u kunt zich hierop abonneren via de link.